نکات کنکوری و مهم چشم زیست یازدهم (فصل حواس)

ساختار و عملکرد چشم، بخشی مهم از فصل حواس از زیست یازدهم است و معمولاً طراح کنکور علاقه زیادی به نکات آن دارد. در ادامه با خلاصه‌ای از چشم زیست یازدهم آشنا خواهید شد و نکات کنکوری و مهم این بخش را فرا خواهید گرفت.

حس بینایی یکی از حواس ویژه انسان است و بیشتر اطلاعات محیط پیرامون خود را از دیدن و به کمک حس بینایی یعنی چشم دریافت می‌کنیم.

ساختارهای محافظت کننده از کره چشم

• پلک‌ها
• مژه‌ها
• اشک
• بافت چربی روی کره چشم
• حفره استخوانی کاسه چشم

ساختار چشم (لایه‌های تشکیل دهنده کره چشم)

۱- لایه خارجی

شامل صلبیه و قرنیه است.

صلبیه

پرده‌ای سفید رنگ و محکم است.

قرنیه

پرده شفاف جلوی چشم است.

۲- لایه میانی

شامل مشیمیه، جسم مژگانی و عنبیه است.

مشیمیه

رنگدانه دار و پر از مویرگ‌های خونی است.

جسم مژگانی

• حلقه‌ای بین مشیمیه و عنبیه است.
• شامل ماهیچه‌های مژگانی است.
• عدسی توسط تارهای آویزی به آن متصل می‌شود.

عنبیه

• بخش رنگین چشم در پشت قرنیه است.
• در وسط آن سوراخ مردمک قرار دارد.
• دارای دو گروه ماهیچه صاف حلقوی و شعاعی است که ماهیچه‌های حلقوی، تنگ کننده مردمک هستند و توسط اعصاب پادهم حس (پاراسمپاتیک)عصب دهی می‌شوند و ماهیچه‌های شعاعی، گشاد کننده مردمک هستند و توسط اعصاب هم حس (سمپاتیک) عصب دهی می‌شوند.

۳- لایه داخلی

شامل شبکیه است.

شبکیه

• علاوه بر گیرنده‌های نوری (یاخته‌های مخروطی و استوانه‌ای) یاخته‌های عصبی نیز در آن قرار دارند.
• نکته: یاخته‌های استوانه‌ای برخلاف یاخته‌های مخروطی در نور کم تحریک می‌شوند.

عصب بینایی

آکسون (آسه) یاخته‌های عصبی موجود در شبکیه، عصب بینایی را تشکیل می‌دهند که پیام‌های بینایی را به مغز ارسال می‌کند.

نقطه کور

به محل خروج عصب بینایی از شبکیه گفته می‌شود.

زلالیه

• مایعی شفاف است که فضای جلوی عدسی چشم را پر می‌کند.
• از مویرگ‌ها ترشح می‌شود.
• مواد غذایی و اکسیژن را برای عدسی و قرنیه فراهم و مواد دفعی آنها را جمع آوری می‌کند و به خون می‌دهد.

فلش کارت بالا، نمونه‌ای از فلش‌کارت‌های جامع زیست ماست و باعث می‌شود زیست کنکور را دیگر فراموش نکنید! برای اطلاعات بیشتر روی فلش‌کارت زیست کلیک کنید.

زجاجیه

• ماده‌ای ژله‌ای و شفاف است.
• فضای پشت عدسی چشم را پر می‌کند.
• سبب حفظ شکل کروی چشم می‌شود.

لکه زرد

• به بخشی از شبکیه که در امتداد محور نوری کره چشم قرار دارد می‌گویند.
• در دقت و تیزبینی اهمیت دارد.
• گیرنده‌های مخروطی در آن فراوان‌ترند.

مسیر رسیدن پرتوهای نور به شبکیه

چگونگی ایجاد پیام عصبی

• با برخورد نور به شبکیه، ماده حساس به نور دورن گیرنده‌های نوری تجزیه می‌شود و سبب انجام یکسری واکنش‌ها می‌شود که به ایجاد پیام عصبی منجر می‌شود.
• نکته: ویتامین A برای ساخت ماده حساس به نور لازم است.

تشخیص چشم چپ و راست

تطابق

1. اشیای نزدیک:

با انقباض ماهیچه‌های مژگانی، عدسی ضخیم می‌شود و تارهای آویزی شل می‌شوند.

2. اشیای دور:

ماهیچه‌های مژگانی در حالت استراحت قرار می‌گیرند، عدسی باریکتر می‌شود و تارهای آویزی در حالت کشیده قرار می‌گیرند.

بیماری‌های چشم

نزدیک بینی

• در این افراد، پرتوهای نور اجسام دور در جلوی شبکیه متمرکز می‌شوند، در نتیجه اجسام دور را واضح نمی‌بینند.
• اصلاح دید: عدسی مقعر (واگرا)
• دو رخداد می‌تواند منجر به این بیماری شود:

1. کره چشم بزرگ‌تر از اندازه طبیعی است.
2. افزایش همگرایی عدسی چشم

دوربینی

• در این بیماران، پرتوهای نور اجسام نزدیک در پشت شبکیه متمرکز می‌شوند و افراد این اجسام را واضح نمی‌بینند.
• اصلاح دید: عدسی محدب (همگرا)
• دو رخداد می‌تواند سبب دور بینی شود:

1. کره چشم کوچکتر از اندازه طبیعی است.
2. کاهش همگرایی عدسی چشم

آستیگماتیسم

• در افراد آستیگمات، پرتوهای نور به طور نامنظم به هم می‌رسند و روی یک نقطه شبکیه متمرکز نمی‌شوند، بنابراین تصویر واضحی تشکیل نمی‌شود.
• کروی و صاف نبودن سطح قرنیه یا عدسی می‌تواند سبب بروز این بیماری شود.

پیر چشمی

• کاهش انعطاف پذیری عدسی چشم منجر به این بیماری می‌شود که همراه با افزایش سن است.

دانلود فایل PDF خلاصه‌ای از چشم زیست یازدهم

در انتهای توصیه می کنم به مطالب زیر هم سر بزنید:

• خلاصه‌ای از ساختار و عملکرد کلیه
• خلاصه‌ای از سیستم تنفس
• آموزش تکنیک تست زنی زیست کنکور

برای دریافت مطالب کنکوری بیشتر، عضو کانال تلگرام زیست کنکور و پیج اینستاگرام زیست ما بشوید و برای تماشای کلیپ های آموزشی به کانال آپارات ما نیز مراجعه کنید.

اگر شما هم راجع به ” چشم زیست یازدهم ” سوالی دارید، زیر همین پست بنویسید. قول می دهیم تا جای ممکن پاسخ دهیم.