سبد خرید شما خالی است.
طبق اصل لوشاتلیه، هرگاه تغییری سبب به هم خوردن تعادل یک سامانه تعادلی شود، تعادل در جهتی جابهجا می‌شود که تا حدامکان اثر آن تغییر را جبران کند. (تا حدی جبران می‌شود ولی به حالت اولیه برنمی‌گردد.)
برای آشنایی بیشتر با اصل لوشاتلیه و تاثیر دما بر تعادل توصیه می‌کنم کلیپ زیر، که بخشی از فیلم مفهومی شیمی دوازدهم است را تماشا کنید:
عوامل موثر بر تعادل
- غلظت مواد
- دما
- فشار
اثر غلظت بر تعادل
- اگر غلظت مواد واکنش‌دهنده افزایش یابد یا غلظت فراورده کاهش یابد، واکنش به سمت رفت (راست) جابهجا می‌شود.
- اگر غلظت فراورده‌ها افزایش یابد یا غلظت واکنش‌دهنده کاهش یابد، واکنش به سمت برگشت (چپ) جابهجا می‌شود.
نکته: هر ماده‌ای که کاهش یافته، واکنش در جهت تولید آن پیش می‌رود و هر ماده‌ای که افزایش یافته، واکنش در جهت مصرف آن پیش می‌رود.
نکته: افزایش غلظت باعث افزایش سرعت می‌شود.
اثر دما بر تعادل
دما تنها عاملی است که می‌تواند ثابت تعادل را تغییر دهد. پس تغییر دما علاوه‌بر برهم زدن تعادل، ثابت تعادل را نیز تغییر می‌دهد.
به‌طور کلی با افزایش دما، تعادل در جهت مصرف گرما و با کاهش دما، تعادل در جهت تولید گرما جابهجا می‌شود.
واکنش‌های گرماگیر
- با افزایش دما، واکنش در جهت رفت (راست) جابهجا می‌شود.
- با کاهش دما، واکنش در جهت برگشت (چپ) جابهجا می‌شود.
واکنش‌های گرماده
- با افزایش دما، واکنش در جهت برگشت (چپ) جابهجا می‌شود.
- با کاهش دما، واکنش در جخت رفت (راست) جابهجا می‌شود.
رابطه دما و K
- اگر با افزایش دما مقدار K واکنش افزایش یافت، یعنی واکنش بیشتر به سمت راست پیش می‌رود، پس این واکنش گرماگیر است.
- اگر با افزایش دما مقدار K واکنش کاهش یافت، یعنی واکنش پیشرفت کمتری در جهت راست دارد، پس این واکنش گرماده است.
نکته: هنگامی که دمای یک سامانه تعادلی افزایش می‌یابد، واکنش در جهت مصرف گرما پیش می‌رود و اگر این واکنش گرماگیر باشد، مقدار واکنش‌دهنده‌ها کاهش می‌یابد. به عنوان مثال تولید آمونیاک یک واکنش گرماده است پس با افزایش دما، K واکنش کاهش می‌یابد و واکنش کمتر پیش می‌رود و مقدار آمونیاک کمتری تولید می‌شود.
اثر فشار بر تعادل
تغییرات فشار و یا تغییرات حجم سامانه در دمای ثابت و در تعادل‌های گازی مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای اعمال این تغییر فشار از طریق تغییر حجم سیلندر مجهز به پیستون می‌توان استفاده کرد.
با افزایش فشار و کاهش حجم سامانه گازی در دمای ثابت، تعادل به سمت مقدار مول گازی کمتر جابهجا می‌شود و با کاهش فشار و افزایش حجم هم به سمت مقدار مول گازی بیشتر جابهجا می‌شود.
مثال: در واکنش روبرو کاهش حجم سامانه تعادلی در دمای ثابت، باعث پیشرفت واکنش به سمت رفت می‌شود.
N2(g) + 3H2(g) => NH3(g)
در صورتی که برای شیمی سال دوازدهم، نیاز به یک آموزش جامع و مفهومی دارید، استفاده از بسته مفهومی شیمی دوازدهم را به شما توصیه می‌کنم. برای اطلاعات بیشتر بر روی تصویر زیر کلیک کنید:
دانلود فایل PDF خلاصه‌ای از اصل لوشاتلیه و عوامل موثر بر تعادل شیمی دوازدهم
در انتهای توصیه می‌کنم به مطالب زیر هم سر بزنید:
برای دریافت مطالب کنکوری بیشتر، عضو کانال تلگرام شیمی کنکور و پیج اینستاگرام شیمی ما بشوید و برای تماشای کلیپ های آموزشی به کانال آپارات ما نیز مراجعه کنید.
اگر شما هم راجع به ”اصل لوشاتلیه و عوامل موثر بر تعادل شیمی دوازدهم ” سوالی دارید، زیر همین پست بنویسید. قول می دهیم تا جای ممکن پاسخ دهیم.
سلام
مطلب بسیار عالی بود
با سپاس
سلام خیلی ممنون نظر لطفتونه